Advies: Samenwerken met water

Een land dat leeft, bouwt aan zijn toekomst

Bevindingen van de Deltacommissie 2008

Voorwoord

Zonder water zou Nederland ondenkbaar zijn. Juist alle inspanningen die de
bewoners van onze delta door de eeuwen heen en tot op de dag van vandaag
hebben geleverd om zich aan de zee en rivieren te ontworstelen, zijn bepalend
geweest voor het aanzien dat ons land gekregen heeft. Aan de monding van vier
grote, bevaarbare rivieren met toegang tot alle wereldzeeën, wordt ons land in
veel opzichten door het water gedragen. Dit geldt voor natuur en landschap,
voor welvaart en economie, voor de wijze waarop ons land bestuurd wordt
(waterschappen en poldermodel): de zee en de rivieren hebben onze identiteit
en het land vorm gegeven.

De ramp van februari 1953 staat in ons recente collectieve geheugen gegrift;
nog diezelfde maand installeerde de minister van Verkeer en Waterstaat (V&W;) een commissie die de vraag moest beantwoorden welke waterstaatstechnische voorzieningen dienen te worden getroffen met betrekking tot de door de stormvloed [...] geteisterde gebieden, waarbij in het onderzoek ware te betrekken de vraag of een afsluiting van de zeearmen zulk een voorziening behoort te vormen. Het advies van deze eerste Deltacommissie heeft het zuidwesten van Nederland ingrijpend van aanzien veranderd en de veiligheid duurzaam zeker gesteld.
De uitvoering van de eerste Deltawerken heeft daarmee een solide basis gelegd waarop we in dit advies dankbaar kunnen voortbouwen. Ook in de verdediging van de Hollandse kust en de Waddenkust en de bedijking van de rivieren is de afgelopen decennia fors geïnvesteerd. Met de aanpak van de zogeheten zwakke schakels van de kustverdediging en de programma's Maaswerken en Ruimte voor de Rivier wordt hier de komende jaren nog verder aan gewerkt. 

Een nieuwe Deltacommissie

Nu dringt de klimaatverandering zich op als een nieuwe, niet te negeren,
realiteit. De voorspelde stijging van de zeespiegel en de grotere variatie in
rivierafvoeren dwingen ons ver vooruit te kijken, de blik te verruimen en te
anticiperen op ontwikkelingen in de verdere toekomst. Daarom heeft het
kabinet een nieuwe Deltacommissie ingesteld, de commissie Duurzame
Kustontwikkeling, met de opdracht zich te buigen over de bescherming van
de Nederlandse kust en het achterland op de lange termijn. Onze opdracht is breder dan die van onze voorgangers in de eerste Deltacommissie. Toen ging het eerst en vooral om waterstaatstechnische
voorzieningen die een acute dreiging moesten keren. Voor ons als tweede
Deltacommissie is de dreiging niet acuut, maar de opgave wel urgent. Er is geen enkele reden voor paniek, maar we moeten ons wel zorgen maken over de toekomst. Om goed voorbereid te zijn op de verwachte klimaatverandering, moeten we onze waterkeringen versterken en de inrichting van ons land aanpassen, zowel in fysieke als bestuurlijke zin. De opdracht waarvoor onze commissie is geplaatst, is daarmee bijzonder: ons is een advies gevraagd, niet omdat er een ramp is gebeurd, maar om te vermijden dat we ooit in een bedreigende situatie zullen komen. Bijzonder is ook het karakter van het gevraagde advies: het gaat om een integrale visie, waarmee we als Nederland eeuwen vooruit moeten kunnen.

Wezenlijk is daarbij dat de uitdagingen waar Nederland de komende eeuwen
voor staat niet in de eerste plaats het karakter hebben van een bedreiging, maar
juist ook nieuwe perspectieven bieden. Het aanpassen van de inrichting van ons
land aan de gevolgen van klimaatverandering schept nieuwe mogelijkheden
en het werken met water biedt uitgelezen kansen voor innovatieve ideeën en
toepassingen. Waar water is, kan nieuwe natuur tot leven komen. Water trekt
mensen: aan of op het water willen we graag wonen en recreëren. Met water
kan voedsel worden voortgebracht en energie worden opgewekt. Waterkeringen
kunnen als transportassen worden ingericht.

Het land waar we willen leven

De fundamentele vraag die in dit rapport centraal staat is: hoe kunnen we
ervoor zorgen dat ons land nog voor vele toekomstige generaties een aantrekkelijke
plaats blijft om te wonen en te werken, te investeren en te recreëren?
Dit advies schept voorwaarden om die gewenste toekomst werkelijkheid te
laten worden. Met het realiseren van die voorwaarden kunnen we, wat de
Deltacommissie betreft, vanaf vandaag met woord en daad aan de slag.
Immers: een land dat leeft, bouwt aan zijn toekomst.

Voorwoord: Advies Deltacommissie 2008,
Prof. Dr. C.P. Veerman.